Antes da catástrofe...

Hoxe no souto presentamos o último libro publicado por Kalandraka de Adela Turín e a ilustradora Nella Bosnia. Adela Turin comezou a publicar en Italia, xa na década dos setenta do século pasado, a colección «Dalla parte delle bambine», unha colección dedicada ás nenas e que tiña como pretensión inverter comportamentos machistas presentes na nosa sociedade. Esta colección foi editada pouco despois por Esther Tusquets en España co título «A favor de las niñas». Traducida a varias linguas, converteuse nun referente para a coeducación e a igualdade. 

No souto xa falamos no seu día de títulos como Artur e Clementina, Rosa Caramelo ou a Historia dos Bonobos con lentes, hoxe presentamos Unha feliz catástrofe, editada tamén por Kalandraka na súa colección Tras os Montes. Trátase da historia dunha familia de ratos que vive nun humilde tobo, a mamá, o papá e oito ratiños, dous machos e seis femias, todos mantidiños e aseados. Unha feliz catástrofe fala de como entre esta familia de ratos os roles están moi definidos, xa que papá rato traballa fóra da casa e mamá rato coida e asea a casa, cociña, cose e organiza, todo moi monótono e rutineiro. Papá rato narra as súas proezas, saborea e critica as comidas elaboradas por mamá e procura silencio e orde cando regresa ao fogar. Unha feliz catástrofe conta que, un día cando o pai de familia está fóra, a traballar, un cano rompe e todo o universo arredor dos ratos muda ante a necesidade de supervivencia, todo cambiará e será distinto despois de que mamá rato colla o temón da familia. Felices, os ratiños, adoptarán unha nova perspectiva, serán máis autónomos e, aínda que a porta final do conto nos di que na nova familia que chega ao tobo tamén hai moitas cousas que cambiar, abre adiviñamos no futuro un posible final distinto e igualitario.

A mensaxe de Adela Turin é de cambio, de cambio necesario nunha sociedade patriarcal que condena as mulleres a ser simples obxectos. Profunda na necesidade de que sexan elas as que non se conformen cos papeis que lles reserva a sociedade e combate os micromachismos diarios. Maxistralmente explicado sen facer reivindicación excesiva e cansina, compleméntase á perfección coas ilustracións de Nella Bosnia, que artella formas clásicas, case adorables en tonos case pastel, que se contrapoñen coa mensaxe salientándoa para que agrome con forza.

No souto non só recomendamos Unha feliz catástrofe, senón que recomendamos a colección enteira para ter unha visión distinta da sociedade, para que as nosas nenas se cuestionen o papel que a sociedade patriarcal lles dá e sexan quen de cambiala. Desta colección necesaria, de cada volume, extráese como facer fronte a comportamentos machistas e como loitar contra eles. Imprescindible!

  

Aros de luz, a avoa e eu nun garaxe.

Desde que o souto é souto e nós somos brabádegos acabados de nacer sempre miramos con admiración as outas árbores autóctonas, aquelas que medran vizosas e serven de semente para os mellores exemplares. Nesta entrada de hoxe imos falar de Xoán Babarro, dese mestre, piar básico da LIX galega, da normalización na escola.

Edicións Embora tira do prelo Eu e nós durmindo nun garaxe con ilustracións de Antonio Seijas. Galardoado co Premio Arume de Poesía e co Pura e Dora Vázquez de Narración, Xoán Babarro atesoura unha prolixa obra e dentro dela a súa traxectoria conta cunha das características máis importantes, que é a súa impronta de mestre, de normalizador incansable, de transmisión de amor á nosa lingua. Eu e nós durmindo nun garaxe, constitúe por si mesmo un decálogo do que debe ser conxugar o papel de respecto cara aos nosos avós e unha obra dirixida aos nenos, de recuperación lingüística. Babarro cóntanos a historia dun garaxe, dunha avoa que lle ensina ao seu neto as cousas que poden formar del, anacos de historia galega. Nomes de obxectos que lles sonan tan próximos aos nenos da aldea e que custa recuperar e adquirir cando o asfalto nos rodea. Microxoias narrativas que definen a pexa, o angazo, as alforxas, a peneira, a roldana, as mulidas, o pote, a máquina de encher, os dedos de xigante, o endego, a grade, as carrancas, a taba, o sacho...
As ilustracións axudan á hora de imaxinármonos eses trebellos esquecidos e depositados, fío condutor da recuperación identitaria.
Trátase dun libro que transmite memoria léxica de xeito natural e fluída artellando pequenas historias que falan de trasnadas en forma de anaco de lúa ou de cabras coma Sinompoida, que poden predicir acontecementos. No souto recomendamos este libriño para lectores autónomos pola súa fermosura, xa que inclúe valores como o da igualdade e transforma aros de ferro de pipotes en chouchonas bolouchas con tituras de purpurina que engaiolan coma aros de luz.

O meu pesadelo favorito, beizos doces na meixela.

No souto notamos a chegada tímida da primavera, o agromar das árbores, as primeiras flores, a beleza e a fermosura. Sentimos o aumento da calor, desexámola con forza e, acompañados pola claridade dos días e a luz que nos cegan, presentamos o último Premio Lazarillo da escritora e xornalista María Solar publicado pola Editorial Galaxia, O meu pesadelo favorito.
Trátase da obra gañadora, pero esta escritora xa atesoura máis  premios como o Martín Sarmiento e estase xa a consolidar como narradora de infantil e de xuvenil por contar cunha imaxinación desbordante e, na obra que presentamos hoxe, establece un marabilloso xogo na mesma liña que separa realidade de ficción. O libro acomáñase das ilustracións doutra María, neste caso María Lires, en tonalidades verdes facendo unha chiscadela ao can verde (Haski e Tobi) do capítulo A biliverdina, pegada supoñemos que debida á formación en Bioloxía da escritora. María Lires conta con moitos libros publicados e grazas ás súas ilustracións serven de fío condutor cara a ese mundo imaxinario. O meu pesadelo favorito é un volume que destaca sobre todo pola súa orixinalidade, dirixido a nenos a partir dos dez anos, e que conta a historia dun neno normal, Manuel, que un día se pon mal da tripa e que, durante a súa enfermidade e debido á medicación, se mergulla en soños, uns soños surrealistas, esperpénticos ás veces e con multitude de protagonistas e de historias.
Neste libro, recomendado polo souto, poderás encontrar zombis, atopar repartidoras de bicos, beizos doces na meixela, falar con espantallos ou topar con vendedores de olor entre outras cousas... Consideramos que non só está ben escrito senón que posúe unha das características fundamentais dun libro para estas idades, xa que conxuga á perfección a transmisión de coñecementos cunha proposta divertida, amena e apetente, animando claramente a volver ler.

Unha flol, a Rosiña

Quen non se sentiu algunha vez unha peza de puzle desencaixada? Quen non tivo a sensación de ser a única doutro planeta, quen non sufriu rexeitamento por ser diferente?

Hoxe presentamos A flol da celdeira, un conto chinés, de Xosé Quintas Canella e ilustrado pr Ánxeles Ferrer en Everest Galicia. Trátase dun libriño para rapaces a partir dos dez anos dentro da colección Ler é vivir que ten esta editorial e que se caracteriza por incluír nas súas historias e tramas valores, respecto polo medio social e cultural e respecto tamén a outras culturas. Xosé Quintas Canella artella un interesante e orixinal relato sobre unha rapariga estigmatizada desde nena por ser diferente. Rosiña, a flol da Celdeira, unha cativa que non sabe pronunciar o ele na China imperial, rebuldeira e alegre, que vai sufrir rexeitamento e marxinación por ser diferente, pero que amosa coraxe e resistencia, afouteza no pensamento, determinación. Polo camiño dese soñar, desa diversificación que se produce nun país tan afastado, conflúen personaxes como o xeneral Inshub Misho ou Lham Bhe, historias que maxicamente nos transladan e conforman pontes entre dúas culturas, a galega e a chinesa e que nos levan a reflexionar sobre identidade, idioma e beleza.

Un libro tenro, que se conxuga coas ilustracións da experimentada Ánxeles Ferrer que nos leva da man nese mundo chinés. Un libro simpático e retranqueiro, que agocha a musicalidade innata do senlleiro Pepe Quintas, galego de pro, militante da lingua, que nos introduce na China cun Limiar non menos acaído de Mero (Baldomero Iglesias Dobarrio).